Spesifik (Edinilmiş) bağışıklık sistemi, hücrelerin vücuttaki tüm sistemlerine etki eden ve patojenlerle mücadelede önemli rol oynayan bir bağışıklık çeşididir. Spesifik ya da edinilmiş bağışıklık, Gnathostomata'ya ilk ulaşan sistemdir ve evrimsel olarak en eski bağışıklık sistemlerinden biridir. Evrende yaşayan tüm canlılar, patojenlere karşı doğuştan gelen bağışıklık sistemleri ile korunurlar. Spesifik bağışıklık sistemi ise patojenleri tanıyarak bu patojenlerle karşılaşıldığında güçlü savunma ve saldırı mekanizmaları oluşturur. Bu sistem, vücutta geliştirilecek saldırılara karşı kendini daima hazırlar ve sonradan kazanılan bağışıklık olarak bilinir.

Spesifik bağışıklık sistemi, hızlandırılmış hücre mutasyonları ve geri dönüşümsüz genetik mutasyonlar arasında yüksek uyum sağlama yeteneğine sahiptir. Bu mekanizma, her birey için benzersiz ve çok sayıda antijen reseptörü üretimine izin veren bir sistemdir. Her hücredeki DNA değişimlerine ve genlerin nesiller boyunca kalıtılmasına rehberlik eden B hücreleri ve T hücreleri bu sistemde anahtar rol oynar.

Spesifik ya da edinilmiş bağışıklık, patojenlerin doğal bağışıklıktan kaçarak omurgalılarda antijen üretmeye başladığında tetiklenir. Spesifik bağışıklığın ana işlevleri arasında:

Bağışıklık sistemi iki bölümde incelenir: doğal (doğuştan) bağışıklık sistemi ve spesifik (edinilmiş) bağışıklık sistemi. Doğal bağışıklık kalıtsal olup, ilk savunma hattını oluşturur. Spesifik bağışıklık ise özel antikorlar ve T hücreleri üreterek vücudun özel bağışıklık sistemini geliştirir. İlk saldırılarda etkili olmasalar da sonraki saldırılarda enfeksiyonları önleyerek uzun süreli bağışıklık sağlar. Spesifik bağışıklık sistemi, kendinden olan ve kendinden olmayan molekülleri tanıyabilir ve bu şekilde vücutta bulunan yabancı molekülleri ayırt edebilir.

Spesifik bağışıklık sistemi, patojenlerle mücadelede hayati bir rol oynar ve vücudun kendini koruması için kritik öneme sahiptir. Bu sistem, her bireyin benzersiz genetik yapısına uyum sağlayarak, geniş bir patojen yelpazesine karşı etkili bir savunma sağlar. Bu nedenle, spesifik bağışıklık sistemi, sağlıklı bir yaşam için olmazsa olmazdır.